قانون استفساریه تبصره ذیل ماده (1082) قانون مدنی مصوب 1376

موضوع استفساریه :ماده واحده - آیا ملاک محاسبه مهریه به نرخ روز موضوع تبصره ذیل ماده (1082) قانون مدنی مصوب 1376/4/29، زمان صدور حکم است یا زمان تأدیه آن؟نظر مجلس :- منظور از زمان تأدیه، زمان اجرای حکم قطعی و لازم‌الاجراء است.قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ بیست و هفتم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1384/3/4 به تأیید شورای نگهبان رسید.

بررسی اشتغال زن در دوران زناشوئی

( تحلیل مواد 1117 قانون مدنی و 18 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 ) طرح مطلب- از دیر باز رسم چنین بوده است که زن بعد از ازدواج در منزل همسر خود به خانه داری می پرداخت و شوهر نیز در بیرون از منزل به کسب و کار مشغول بود و این مصداق بارز یک خانواده آرمانی محسوب می شد. در این محیط تکلیف زن عرفاً انجام کارهای خانه و تربیت و نگهداری فرزندان بود تا در آغوش مهر مادری پرورش یابند و مرد نیز به امرار معاش می پرداخت و هزینه زندگی مشترک را تأمین می کرد.

تحلیل قانون خانواده

قابلیّت صحّی برای ازدواج ماده1041: حکم ازدواج قبل ازبالغ شدن «عقدنکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13سال تمام شمسی وپسرقبل ازرسیدن به سن15سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص مصالح دادگاه». ماده فوق قبل از اصلاحی مورّخ8/10/61به این صورت بوده است:"نکاح اناث قبل ازرسیدن به سنّ15سال تمام،ونکاح ذکورقبل ازرسیدن به سنّ18سال تمام ممنوع است". ماده1042: به موجب قانون اصلاحی 14/8/1370حذف شده است. ماده1043: لزوم اذن ولی قهری برای ازدواج دخترباکره «نکاح دخترباکره،اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد،موقوف به اجازه پدر یا جدپدری او است وهرگاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه ازدادن اجازه مضایقه کند،اجازه او ساقط ودراین صورت دختر می تواند بامعرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید وشرایط نکاح و مهری که بین آنها قرارداده شده پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفترازدواج مراجعه ونسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید». اگرازدواج بدون اجازه ولی انجام گیرد،نکاح غیر نافذ بوده وپس ازصدوراجازه از زمان عقد تنفیذ می گردد. باید توجه داشت ملاک در ماده فوق الذکر،بکارت دختراست نه شوهرنکردن،ولذا درمورد دختری که شوهرکرده ولی قبل از هم بستری طلاق گرفته همین حکم جاری است. ماده 1044:عدم دسترسی به پدروجدپدری هنگام ازدواج دختر «درصورتی که پدر یا جد پدری درمحل حاضرنباشندواستیذان ازآنهانیزعادتاًغیرممکن بوده ودختر نیاز به ازدواج داشته باشد،وی می تواند اقدام به ازدواج نماید». تبصره:ثبت این ازدواج دردفترخانه منوط به احرازموارد فوق در دادگاه مدنی خاص می باشد.

مسئولیت والدین نسبت به کودک در حقوق اسلام

والدین در قبال کودکان و فرزندان خود وظایف و مسئولیت هایی دارندکه رعایت آنها ضروری است.امام سجاد (ع ) فرمودند :"حق فرزندت به تو آن است که بدانی،وجود او بخشی از توست و نیک و بدی های او در این دنیا وابسته به توست. باید بدانی که تو در مقام سرپرستی او مسئول هستی" حضرت پیامبر اکرم (ص) پدر را تنها، مسئول سلامت جسم و روان فرزند ندانسته، بلکه او را موظف ساخته که در رشد معنوی وی بکوشد. ایشان می فرمایند:"

قدرت بر تسلیم مورد معامله

مقدمه یکی از شرایط عقد این است که تسلیم یا انجام مورد معامله مقدور باشد . وجود این شرط به طور اجمال ، در سیستمهای حقوقی دیگر ـ نظیر حقوق فرانسه ـ نیز پذیرفته شده است . هر چند قانون مدنی ایران ، این شرط را در مبحث مربوط به عقود و معاملات و بطور کلی نسبت به تمام عقود بیان نداشته است ، ولی با توجه به مواد خاص مربوط به برخی از عقود معین نظیر بیع و اجاره قواعد کلیذ حقوقی ، می توان وجود این شرط را برای صحت مطلق معامله لازم دانست .

خانواده، اخلاق، حقوق

در تنظیم روابط درون خانواده همیشه اخلاق بر حقوق مقدم است و این اخلاق و روابط عاطفی و انسانی است که بر تحکیم و پایداری این رابطه نظارت دارد در واقع در تنظیم روابط عاطفی زن و شوهر اخلاق بیش از قواعد حقوق حکومت دارد.در این روابط سخن از عواطف انسانی ، عشق و صمیمیت و وفاداری است و حقوق و قانون برای حکومت کردن بر آن ناتوان است. با الزامها و باید و نبایدهای دادگاه نه مرد را می توان به حسن معاشرت و رفتار پسندیده با زن واداشت و نه زن را به اطاعت از شوهر و وفاداری به او مجبور کرد بلکه تنها اخلاق است که باعث این اتحاد معنوی می شود و حقوق ناگزیر است به جای تکیه بر قدرت دولت دست نیاز به سوی اخلاق و عادات اجتماعی دراز کند.

اقرار زوج به عدم استطاعت جهت پرداخت نفقه از مصادیق عسر و حرج است

رای شعبه 30 دیوان عالی کشور (( با توجه به اقرار زوج به این که قدرت مالی نداردکه بتواند مخارجه زوجه ومسکن برای او تهیه کند مورد از مصادیق ماده 1129 قانون مدنی می باشد، مضافا" براین که در مورد پرونده بند 1 و 9 از شرایط ضمن عقد که به امضای زوجین رسیده تحقق پیدا کرده و با استعلام از مدت محکومیت زوج احیانا" بند 6 نیز تحقق پیدا می کند0 بنابراین دادنامه تجدید نظر خواسته که مراعات جهات فوق نشده نقض و به شعبه همعرض ارسال می شود0)) (71/1075/30) مرجع : کتاب علل نقض آراءمحاکم درموضوعات احوال شخصیه ومدنی دردیوان عالی کشور تالیف : یداله بازگیر،ازانتشارات ققنوس ،چاپ اول ، 1376 سابقه : در این پرونده زوجه به طرفیت همسرش به خواسته تعیین و تکلیف طلاق

صلاحیت دادگاه مدنی خاص

صلاحیت دادگاه مدنی خاص به شرح زیر است: 1. دعاوی راجع به نکاح و طلاق و فسخ نکاح و مهر و نفقه زوجه و سایر اشخاص واجب النفقه و حضانت 2. دعاوی راجع به نسب و وصیت و وقف و ثلث و حبس و تولیت و وصایت 3. نصب قیم و ناظر و ضم امین و عزل آنها 4. سایر دعاوی حقوقی به تراضی طرفین و رسیدگی به دعاوی مطالبه اجره‌المثل زوجه پس از طلاق5. دادگاههای مدنی خاص می‌توانند در امور جزایی که با دعاوی حقوقی مطروحه در آن دادگاه ارتباط مستقیم پیدا می‌کند رسیدگی نموده حکم مقتضی را طبق مقررات صادر نمایندمادامی که در محلی دادگاه مدنی خاص تشکیل نشده بود و یا بعد از تشکیل به جهتی منحل شده بود دادگاههای عمومی دادگستری به امور مذکور در ماده فوق رسیدگی می‌کرد ولی دعاوی راجع به اصل نکاح و طلاق به نزدیکترین دادگاه مدنی خاص ارجاع می‌گردید.

محرم ونامحرم

راه های محرمیت : اول از راه نسب زنان به مردان از 3 راه محرم می شوند دوم : از راه سبب سوم : از راه رضاع

سوال و جوابهای رایج در حقوق خانواده

سؤال:آیا دو نفر مى توانند خودشان صیغه عقد را بدون شاهد بخوانند ؟جواب:در عقد نکاح حضور شاهد شرط نیست سؤال:شوهر من موقع عقد با کارم که معلمى است موافق بود ولى الان مى گوید راضى نیستم که سر کار بروى تکلیف من چیست ? جواب:در این فرض نمى تواند شما را منع کند . دخترى به عقد مردى در آمد ، ولى هنوز عروسى نکردند ، پدر به دخترش مى گوید : برو خانه فلان براى صله رحم ، ولى همسرش مى گوید من راضى نیستم ، او باید حرف که را عمل کند ، همسر یاپدر ؟جواب : چنانچه شوهر مصلحت نمى داند که زوجه به خانه آن شخص رود فلذا نهى مى کند ، زوجه باید اطاعت نماید سؤال:اطاعت امر شوهر تا چه اندازه ای است ؟حد آن ذکر شود ؟جواب:اطاعت شوهر فقط در استمتاعات و در بیرون رفتن از خانه واجب است . سؤال:آیا زن می تواند بدون اجازه شوهر به خانه والدین برای دیدار برود ؟جواب:جائز نیست مگر در حد صله رحم واجب . سؤال:آیا زن میتواند برای کسب علم بدون اجازه شوهر از خانه خارج شود ؟ جواب:برای کسب علم اجازه شوهر لازم نیست ولی بیرون رفتن از خانه رضایت او لازم است و در منزل هم میشود تحصیل علم کرد.

عوامل انس و الفت در خانواده

عوامل انس و الفت در خانواده خانواده یکی از نظام های اولیه جوامع بشری است که با وجود تحولات اساسی در اهداف و کارکردهای خود ثابت مانده و هنوز در همه جوامع، اهمیت اساسی دارد. خانواده مناسب ترین نظام برای تأمین نیازهای مادی و روانی بشر بوده و بهترین بشر را برای تأمین امنیت و آرامش روانی اعضا، پرورش نسل جدید و اجتماعی کردن فرزندان و برآورده ساختن نیازهای عاطفی افراد فراهم نموده است. با این حال در عصر حاضر نظام خانواده دچار مشکلات و چالش های اساسی شده و حتی گاه اساس و تمامیت آن نیز زیر سؤال رفته است. با وجود تحولات اجتماعی، صنعتی و علمی، مشکلات متعددی برای خانواده در اکثر جوامع از جمله جامعه ایران پدید آمده و اختلافات خانوادگی و طلاق و فرزندان بی سرپرست و بزه کاری نوجوانان و جوانان نشان دهنده مشکلات اساسی موجود در جامعه است. می توان اذعان کرد بخش عمده ای از مشکلات جامعه ریشه در مسایل خانواده دارد و چنان چه محیط خانواده سرد و بی روح باشد، زمینه ساز ناهنجاری های مختلف خواهد شد.

حقوق کودکان

آیا تا به حال درباره کودکان و حقوق آنها فکر کرده اید؟ خردسالان هم مانند ما برزگسالان و افراد بالغ دارای یک سری حقوق و مزیتهای طبیعی و خدادادی هستند که باید به آنها توجه شود اما بسیاری از ما که فرزند خردسالی یا برادر و یا خواهر کوچکی را در خانه داریم بیشتر به فکر سلامت او که تنها یکی از حقوق کودک است توجه می کنیم و از بقیه آنها غافلیم. اما این درحالی است که در مکتب اسلام نه تنها کوتاهی در این مورد نشده بلکه بیشترین توجه را هم در بین مکاتب جامعه دین اسلام بر حقوق کودک معطوف داشته است ، اما افسوس که حقوق کودک در اسلام هم مانند دیگر آموزه ها و برنامه های تربیتی و اجتماعی اسلام در بین مسمانها مغفول و پنهان مانده و ما باید برای دستیابی به این گوهرهای گرانقیمت بازهم به سراغ غیر مسلمانان برویم و آنچه خود داریم را زبیگانه تمنا کنیم. بهر حال در این پست به عنوان مثال چند نمونه از حقوق کودکان را که در کتاب آقای حسن ملکی به همت نشر آییژ در سال 1388 در تهران به زیور طبع مزین شده است را خدمت دوستان ذکر می کنم . به امید حق در پست های دیگر همین حقوق استخراج شده توسط دانشمندان غربی را از زبان بزرگان اسلام حضورتان یادآوری می نمایم. انشاء الله

غرب و اشتغال زنان

امروزه دیدگاه غرب نسبت به زنان، مبتنی بر تساوی حقوقی از جمیع جهات با مردان، بدون توجه به تفاوتهای طبیعی میان آنان می باشد. بر اساس دیدگاه برخی جریان های فمنیستی در جهان، تنها مساله تساوی حقوق مطرح نیست؛بلکه مقولات زن ومرد به طور کلی نفی می شود ودر اینجا تشابه حقوق زن ومرد بیشتر به چشم می آید. این دیدگاه افراطی در حمایت از حقوق زنان، مسخ انسانیت را در پی دارد. این دیدگاه زن را از هویت زنانه خود، یعنی هویتی که به عنوان همسر یا مادر دارد جدا می کند و مرد نیز به عنوان پدر و مرد خانواده در جایگاه واقعی خودش قرار ندارد.

اسلام واشتغال زنان

یکی از عوامل آسیب زا و زمینه ساز انحرافات اجتماعی ـ اخلاقی، بیکاری و فرصت هایی است که افراد، برنامه ریزی منسجم و صحیح برای آنها ندارند. زیرا وجود فرصتهای زیاد بدون برنامه، عامل جذب شدن به شیطان و نقشه های او است. وقتی پیامبر اکرم (ص) جوانی را دیدند که بیکار نشسته و از روی بیهودگی با چوب روی زمین خط می کشد، فرمودند: این حالتی است که خداوند از روی غضب وخشم به تو نگاه می کند.

پیوند اخلاق و حقوق خانواده

اشاره: از دیدگاه قرآن کریم، زندگی حقیقی در سرای آخرت تحقق می‌یابد و زندگی دنیا جز سرگرمی و بازیچه نیست، اما تأثیر زندگی دنیوی بر چگونگی حیات جاوید سرای آخرت حتمی است. بر این اساس، یکی از مهم ترین رسالت‌های اسلام، کمک به انسان در فراگیری اخلاق و آیین زندگی و تعامل صحیح با خدا، خود و دیگران است؛ به عبارت دیگر یکی از اهداف دین اسلام، به هنجار نمودن رفتار و درمان بیمارهای نفسانی انسان و در نتیجه ایجاد جامعه­ی مطلوب و برخوردار از موازین صحیح اخلاقی است. در این میان، پای بندی به موازین اخلاقی در خانواده، در مقام کوچک ترین نهاد جامعه از اهمیتی ویژه برخوردار است. این نوشتار پس از مفهوم شناسی اخلاق و حقوق، و بررسی پیوند قواعد حقوقی و اخلاقی، به برخی موارد تأثیر اخلاق در حقوق خانواده اشاره می­کند.

اخلاق، حقوق ، خانواده

در تنظیم روابط درون خانواده همیشه اخلاق بر حقوق مقدم است و این اخلاق و روابط عاطفی و انسانی است که بر تحکیم و پایداری این رابطه نظارت دارد در واقع در تنظیم روابط عاطفی زن و شوهر اخلاق بیش از قواعد حقوق حکومت دارد.در این روابط سخن از عواطف انسانی ، عشق و صمیمیت و وفاداری است و حقوق و قانون برای حکومت کردن بر آن ناتوان است.با الزامها و باید و نبایدهای دادگاه نه مرد را می توان به حسن معاشرت و رفتار پسندیده با زن واداشت و نه زن را به اطاعت از شوهر و وفاداری به او مجبور کرد بلکه تنها اخلاق است که باعث این اتحاد معنوی می شود و حقوق ناگزیر است به جای تکیه بر قدرت دولت دست نیاز به سوی اخلاق و عادات اجتماعی دراز کند.در واقع تکالیف و الزامهای حقوقی نیز خود ریشه در الزامهای اخلاقی دارد و جایی الزامها و باید و نبایدهای حقوقی اجرا می شود که اخلاق زیر پا گذاشته شود. کاتوزیان حقوق خانواده)در احادیث هم بر این امر اشاره شده و مرد و زن را دعوت به اخلاق می نمایند. امیر المؤمنین‏ علی علیه السلام فرمودند :آنها (زنان) نزد شما امانت هاى خدا هستند ، آزارشان نرسانید و بر آنها سخت نگیرید.مستدرک جلد 2 ص 551

وظایف زن وشوهرنسبت به هم - از نگاه کلی

1 ـ رعایت احترام متقابل و حفظ حریم شخصیت زوجین: ـ شناسایی حقوق متقابل در خانواده : هرانسانی از نظر جسمی از سازمانهای گوناگونی بوجود آمده است ، نکته دقیق اینکه روابط بسیار نیکویی بین همه سازمانهای موجود در بدن انسان حکمفرماست ، بطوریکه هر سازمان ضمن استقلال تام تابع مجموعه است و باتمام وجوداز حریم مجموعه دفاع می کند . تکروی وخودمداری در هیچ یک از سازمانها ی موجود دیده نمی شود وبر اثر همین وحدت وانسجام است که تندرستی و سلامت بدنی تاً مین می شودبرای خانواده که اولین مکتب تربیت اجتماع می باشد اسلام راهنمائیهای سودمندی دارد وقوانین ودستورات جالبی وضع کرده است . این دستورات حیاتبخش ، نظم وآرامش خانواده را تامین می کند ومحبت وصفا وسعادت و خوشبختی بوجود می آورد . خانواده در مرحله اول از « زن وشوهر» تشکیل می شود و خوشبختانه اسلام برای محکم کردن ارتباط بین آنها توجه خاصی مبذول داشته است .   ادامه مطلب رو حتما ببینید........      

جنین

به کودک در رحم مادر- از زمان استقرار نطفه در رحم تا ولادت- جنین گفته مى شود. بنابر حقوق ایران و فقه امامیه، جنین از اهلیت تمتع متزلزلى برخوردار است که به محض زنده متولد شدن این اهلیت متزلزل، ثابت مى گردد. بر همین اساس، در دوره جنینى ممکن است اموالى از طرق مختلف از جمله: ارث، وصیت، نفقه، هبه، صلح، وقف، دیه، براى جنین به دست آید، اما از آنجا که جنین از اداره این اموال ناتوان است، تعیین نماینده قانونى براى وى ضرورى است. بنابر قانون امور حسبى، ولىّ قهرى جنین به عنوان نماینده قانونى او به اداره اموال او مى پردازد و در صورت نبود ولىّ قهرى و وصى او، دادگاه، امینى را به این عنوان معین مى کند که در این میان مادر بر دیگر افراد مقدم است. به این ترتیب بر فرض ایراد ضرر و زیان بر جنین، چه مالى باشد چه جانى، نماینده قانونى او مى تواند اقامه دعوا کند و حق جنین را بازستاند.