ممنوعیت شکنجه در شریعت اسلام (فقه)

مقدمه ممنوعیت شکنجه یکی از مهمترین هنجارهای مقبول و به رسمیت شناخته شده در جامعه بین­الملل می­باشد که با پیدایش و شکل‌گیری نظام مدرن حقوق بشری در اسناد مدون مورد تأیید قرار گرفته و ابزارهایی جهت حمایت از افراد در مقابل این اقدام ضد بشری (شکنجه) تدارک دیده شده است. بررسی این مسأله که موضع شریعت اسلامی در قبال شکنجه چیست و رویکرد (به­طور خاص فقه شیعی) در قبال این موضوع چگونه تبیین می­گردد به عنوان یکی از مسائل مهم در عرصه بین­المللی و ملی محسوب می­شود که دارای آثار علمی و عملی فراوانی بوده و لذا باید به گونه­ای جدی مورد توجه قرار گرفته و ابعاد مختلف و مسائل گوناگون مرتبط با این موضوع نیز به طور دقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. آنچه در این مختصر ارایه می­شود، صرفاً اشاره­ای کوتاه و گذرا به این مسأله از منظر فقهی است.

حقوق اقلیت های دینی از منظر فقه اسلامی

نویسنده: حسن پور 1. حقوق بین الملل اسلامی در بررسی مفهوم حقوق بین الملل اسلامی نخست باید دید آیا در اسلام تعریفی برای ملت، منطبق با مفاهیم شناخته شده امروزی، ارایه شده یا دسته بندی دیگری برای جامعه بشری در نظر گرفته شده است؟ سپس اینکه آیا در اسلام نظامی برای تنظیم روابط بین ملت‌ها پیش بینی شده و در چنین حالتی این نظام بر چه مبنا و معیارهایی استوار گردیده است؟ در اسلام مرزبندی جغرافیایی و سیاسی همانند آنچه امروز مورد استفاده دولت‌ها است وجود ندارد. اسلام برای خود حد و مرزی قایل نبوده و گستره حیات بشری را در بر می‌‌گیرد. از این رو می‌‌توان اسلام را دینی همگانی و جهان وطنی نامید. در اسلام سرزمین، نژاد، زبان، رنگ و ملیت معنایی ندارد و به تعبیری دیگر اسلام دین همه انسان‌ها است.

0

لطفا جهت پیشرفت و ارتقا این وبلاگ با نظرات ارزشمند خود ما را یاری کنید

فرق میان حکم عقل و حکم عقلاء

یکی از مباحث مهم و کلیدی در حوزه فهم معارف و فقه اسلامی، درک درست دو مفهوم حکم عقل و عقلااست؛ زیرا به نظر بسیاری از مردم تفاوتی میان این دو حکم وجود ندارد و از نظر آنان عقل و عقلاء یعنی خرد و خردمندان یکی است؛ چرا که خرد بی خردمند معنایی ندارد، پس حکم خردمند نمی‌تواند چیزی جز حکم خرد باشد. هرچند که این مسئله تا اندازه ای درست است، ولی باید توجه داشت که درمقام خارج چنین چیزی تحقق می‌یابد، ولی در حوزه مفاهیم و تبیین عقلانی، تفاوت‌های ماهوی میان این دو مفهوم وجود دارد. آگاهی و شناخت تفاوت میان این مفهوم می‌تواند برای درک بسیاری از مسائل ابتلایی در جامعه بویژه جامعه علمی مفید باشد؛ چرا که بسیاری از دانشجویان و حتی فرهیختگان به سبب عدم توجه به فرق‌های موجود میان آنها در دام سفسطه و اشتباه می‌افتند.

المَغرورُ

بسم الله الرحمن الرحیم المَغرورُ یَرجعُ اِلی مَن غرَّه فریب خورده به فریب دهنده مراجعه می کند. (به شرط جهل مغرور به ضرر، انتساب ضرر به غار، تعدّی غار، در عقد معاوضی با سود غار یا با رضایت غار به ضمان از قبل.)

ارتداد

«کَیْفَ یَهْدِی اللَّهُ قَوْماً کَفَرُوا بَعْدَ إیمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَیِّناتُ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ،أُولئِکَ جَزاؤُهُمْ أَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعینَ،خالِدینَ فیها لا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ،إِلاَّ الَّذینَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ» «چگونه خداوند جمعیتی را هدایت می‌کند که پس از ایمان و گواهی به حقانیت رسول(ص) و آمدن نشانه‌های روشن برای آن‌ها، کافر شدند؟! و (بدانید که) خداوند جمعیت ستمکاران را هدایت نخواهد کرد. مجازات آن‌ها این است که لعنت (و طرد) خداوند و فرشتگان و مردم، همگی بر آن‌ها است. همواره در این لعن (و طرد و نفرین دور از رحمت) می‌مانند؛ مجازاتشان تخفیف نمی‌یابد و به آن‌ها مهلت داده نمی‌شود. مگر کسانی که پس از آن، توبه کنند و اصلاح نمایند (و در مقام جبران گناهان گذشته برآیند که توبه‌ی چنین کسانی پذیرفته خواهد شد) زیرا خداوند آمرزنده و بخشنده است».[1]

نگاهی به احکام شرعی و حدود عرفی ارتباط با نامحرم

دانستن احکام شرعی و حدود عرفی ارتباط با نامحرم از جمله مسایل پراهمیت در حوزه روابط اجتماعی است. بافت کاملا جوان دانشگاه ها و حضور گسترده دختران و پسران دانشجو که با اهدافی مشترک در یک مکان حضور می‌یابند آسیب پذیری محیط دانشگاه ها را از این حیث بالا می‌برد. متنی که پیش روی شماست نامه یک دانشجوی دختر به نشریه وزین پرسمان است که در آن پیرامون مشکلی در همین خصوص سخن گفته شده است. پاسخ نشریه پرسمان به پرسش این دانشجو، حاوی نکات ارزنده ای است که قطعا برای جوانان و دانشجویان آموزنده و مفید خواهد بود.

نکاتی درباره محاکم دعاوی

همچنان که استحضار دارید محاکم عمومی که عهده دار امر رسیدگی در مرحله مقدماتی می باشند چنانچه از توانمندی کافی جهت رسیدگی برخوردار نباشند علاوه بر اینکه موجبات تضییع حقوق افراد و مراجعین به دادگستری را فراهم می نمایند این امر نیز باعث تراکم کار بیشتر در محاکم تجدیدنظر می گردد که رسیدگی صحیح به پرونده ها ضرورت توجه به نکاتی را ایجاب می نماید که عدم رعایت آنها منتهی به تراکم بیشتر پرونده در مرحله تجدیدنظر گردیده که نتیجتا بکارگیری نیروی انسانی بیشتری را ایجاب می نماید و همچنین باعث مراجعه مجدد ارباب رجوع و صدور آرأ متفاوت می گردد که در نهایت امر هم مراجعین خسته از این روند می گردند و هم قضات و کارکنان نیز توان جوابگویی آنرا نخواهد داشت فلذا نکاتی را که در ذیل به طور خلاصه معروض می گردد مطالبی است که به طور مکرر از جانب همکاران محترم شاغل در محاکم تجدیدنظر عنوان می گردد که به طور جداگانه در مورد پرونده های کیفری و حقوقی منعکس خواهد شد.

شرکتهای تجاری

تعریف شرکتهای سهامی و اهمیت شرکتها  - تعریف شرکت سهامی شرکت در لغت به معنای شریک شدن، همدست شدن در کاری، لیکن در اصطلاح حقوقی مفاهیم و انواع متعددی است که در قانون مدنی و قانون تجارت مورد توجه قرار گرفته است اما با توجه اینکه شرکت به معنی همدست شدن در کاری می باشد ، هر نوع همراهی دو یا چند نفر در امور مشروع مانند شرکت در امور تجارتی، صنعتی، کشاورزی، ساختمانی، استخراج و بهره برداری از معادن، تولید و توزیع کالا در امر چاپ و نشریه های مختلف و غیره را می توان از اقسام شرکتهای مشروع و قانونی تلقی نمود .

بررسی فقهی و حقوقی محاربه وافساد فی الارض

نویسنده: حسن پور قانونگذار در تعریف محارب می گوید هرکس برای ایجاد رعب وهراس وسلب آزادی وامنیت مردم دست به سلاح ببرد محارب ومفسد فی الارض می باشد واز این تعریف استفاده می شود که در صدق محاربه لازم است شخص محارب انگیزه ایجاد رعب وهراس عمومی را داشته باشد. فصل اول : تعاریف ماده 183: هرکس که برای ایجاد رعب وهراس وسلب آزادی وامنیت مردم دست به اسلحه ببرد محارب ومفسد فی الارض می باشد.

تحلیلی حقوقی قراردادها مطابق قانون مدنی

پیشگفتار قرارداد از لحاظ معنی مترادف با (( عقد)) است که شامل عقود معین و غیرمعین می شود،یعنی از لحاظ حقوقی قراداد ها نیزبه دو دسته قرارداد معین و غیر معین تقسیم می شود. در قراداد تعهد صورت می گیرد، این تعهد می تواند به صورت کتبی باشد، یعنی دو طرف معامله ، جزءیات معامله را نوشته وپای آن را امضاءمی نماید.همچنین تعهدمی تواند شفاهی باشد به نحوی که طرفین معامله لفظاً تعهد کندکه عمل قابل تعویض را انجام بدهد، مانند کارگر روزمزد که با صاحب کار درمقابل معاش معین کار می کند. قرارداد ها نیز به قراردادهای تملیکی و قرارداد عهدی قابل تقسیم می باشد. در قرارداد تملیکی مال یا اموالی را تملیک وتملک می کند . مثلاً در فروش یک خانه، فروشنده خانهء خودرا به خریدارتملیک می کند ، یعنی خانه را تسلیم خریدارمی نماید و خریدارنیز خانه را از ملکیت فروشنده تملک می کند، یعنی تسلیم می گیرد . در قرارداد عهدی،عمل مورد تعهد قرارمی گیرد، مانند کار کارگرروز مزد که تعهدمی کند، هرروزبه صاحب کار، کارنموده و در آخر هفته معاش خود را در یافت نماید.

تابعیت چیست؟

مفهوم«تابعیت» و مشتقات آن از جمله مفاهیم و واژه های پرکاربرد در ادبیات روابط بین الملل است. واژه تابعیت (citizenship)و مشتقات آن همچون تبعه و اتباع که از موضوعات مهم حقوق بین الملل خصوصی است به طور معمول روزی چند بار در خبرهای مختلفی که به رویدادهای عرصه مناسبات بین کشورها مربوط می شود تکرار می گردد. تابعیت وجود نوعی علقه و وابستگی حقوقی و سیاسی یک شخص به یک جامعه سیاسی (کشور) است که متضمن حقوق و تکالیفی برای آن شخص در قبال آن جامعه سیاسی می باشد. یکی از حقوقی که از طریق تابعیت شخص به یک کشور برای او ایجاد می شود حمایت دولت مربوطه از آن شخص در مقابل سایر دولت هاست.

شرایط تابعیت

کلیه اتباع خارجی طبق ماده 979 قانون مدنی می‌توانند در صورتی که دارای شرایط ذیل باشند تقاضای تحصیل تابعیت ایران را بنمایند.1- به سن 18 سال تمام رسیده باشند.2- پنجسال اعم از متوالی یا متفاوت بصورت قانونی در ایران ساکن بوده باشند.3- فراری از خدمت نظامی در کشور متبوع خود نباشد.4- در هیچ مملکتی به جنحه مهم یا جنایت غیرسیاسی محکوم نشده باشد.ضمناً کسانیکه به امور عام‌المنفعه ایران خدمت یا مساعدت شایانی کرده باشند و همچنین اشخاصی که دارای عیال ایرانی و از او اولاد دارند و یا دارای مقامات عالی علمی هستند، در صورتیکه دولت ورود آنها را به تابعیت ایران صلاح بداند، بدون رعایت شرط اقامت ممکن است با تصویب هیئت وزیران به تبعیت ایران قبول شوند.

مفهوم نحله در قرآن

پرسشواژه: نحله به چه معنا می باشد؟ پاسخ در آیه چهار سوره نساء آمده است که:«وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَکُمْ عَنْ شَیْ‏ءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَکُلُوهُ هَنیئًا مَریئًا، و مهر زنان را (بطور کامل) به عنوان یک بدهی (یا عطیه،) به آنان بپردازید! (ولی) اگر آنها چیزی از آن را با رضایت خاطر به شما ببخشند، حلال و گوارا مصرفکنید!». نحلة در لغت به معنی بدهی و دین آمده ، و به معنی بخشش و عطیه نیز هست ، راغب در کتاب مفردات می‏گوید : به عقیده من این کلمه از ریشه نحل ( به معنی زنبور عسل ) آمده است زیرا بخشش و عطیه شباهتی بکار زنبوران عسل در دادن عسل دارد . آیه فوق اشاره به یکی از حقوق مسلم زنان میکند و تاکید مینماید که : مهر زنان را بطور کامل همانند یک بدهی بپردازید یعنی همانطور که در پرداخت سایر بدهی‏ها مراقب هستید که از آن چیزی کم نشود ، در مورد پرداخت مهر نیز باید همان حال را داشته باشید ( این در صورتی است که نحلة را به معنی بدهی بگیریم ) و اگر به معنی عطیه و بخشش باشد تفسیر آیه چنین خواهد شد : مهر را که یک عطیه الهی است و خدا بخاطر اینکه زن حقوق بیشتری در اجتماع داشته باشد و ضعف نسبی جسمی او از این راه جبران گردد بطور کامل ادا کنید[i]. [i]تفسیر نمونه ج : 3 ص : 263.

ازدواج مسیار

ازدواج مسیار ازدواجی است که در سال‌های اخیر میاناهل سنت به ویژه کشورهای عربی و خاورمیانه شایع شده است. علما ی اهل سنت به بحث و بررسی این درباره پرداخته و از زوایای مختلف آن را برسی نموده‌اند و عده‌ای قائل به جواز و مشروعیت آن شده و گروهی آن را نامشروع دانسته‌اند وگروهی نیز در این باره توقف نموده اند. تعریف لغوی مسیار درباره ریشه لغوی کلمه مسیار نظریاتی مطرح شده است. برخی می گویند: «مسیار ریشه لغوی ندارد. بلکه کلمة عامیانه‌ای است که در سرزمین نجد در عربستان سعودی به معنای دیدار روزانه (الزیارة النهاریة) به کار می‌رود. ولی برخی دیگرمی گویند: مسیار از سیر، حرکت و عبور گرفته شده و اصطلاح عامیانه‌ای است برای موردی که مرد در یکی از شهرهای مسیر گردش و ترددش برای تجارت یا کسب علم با خانمی ازدواج می‌کند که در زمان تحصیل یا تجارت نزد زوجه باشد. وبرخی نیز چنین گقته اند: «مسیار کلمه‌ای عربی است که به لهجه اهل بادیه باز می‌گردد و منظور از آن رفتن به سوی خانم و خوشحال نمودن وی می‌باشد» . ......  

ازدواج رفاقتی از دیدگاه شهید مطهری

ازدواج موقت از نگاه شهید مطهری : برتراند راسل هم ازدواج موقت را قبول دارد پیش درآمد: آنچه در این مجموعه خواهید خواند نظر آیت الله شهید مطهری درباره ازدواج موقت است که از کتاب "نظام حقوق زن در اسلام " برای شما دست‌چین شده است. در شماره اول که مقدمه بحث بود، تفاوتهای ازدواج دایم و موقت را بیان کردیم. در شماره دوم که با عنوان "کدامیک: رهبانیت موقت؛ کمونیسم جنسی یا ازدواج موقت؟" تقدیم حضور شد تمام راه‌های برخورد با غریضه جنسی مطرح و بررسی گردید. و اما اکنون و در این شماره درگیری دیگر جوامع بشری با این مسأله و راه‌کارهای عقلای آن اقوام را برایتان آورده و با نظریه مرتقی اسلام مقایسه خواهیم کرد. راسل و نظریه ازدواج موقت "برتراند راسل " فیلسوف معروف انگلیسی در کتاب "زناشوئی و اخلاق" می‌گوید: «. . . در واقع اگر درست بیندیشیم ، پی می‌بریم که فواحش، معصومیت کانون خانوادگی و پاکی زنان و دختران ما را حفظ می‌کنند. هنگامی که این عقیده را " لکی " در بحبوحه عصر " ویکتوریا " ابراز کرد اخلاقیون (اخلاق گرایان) سخت آزرده شدند، بی آنکه خود علت آن را بدانند. اما هرگز نتوانستند خطای عقیده " لکی " را به ثبوت رسانند. زبان حال اخلاقیون مزبور با تمام منطقشان این است که " اگر مردم از تعلیمات ما پیروی می‌کردند دیگر فحشاء وجود نمی‌داشت "...... به ادامه مطلب بروید. 

بررسی تطبیقی ازدواج در اسلام و مسیحیت

ازدواج مقدس[iii] تنها شامل تشریفات ازدواج که صرفاً عمل تقدیسی است، نمی‌شود؛ بلکه پیمان میان زن و شوهر و اموری را که ازدواج با آن‌ها تکمیل می‌شود را نیز شامل می‌شود. از نظر تاریخی، مدرک ازدواج به عنوان یک آیین مذهبی، به کتاب مقدس برمی‌گردد که از آن به «سر عظیم» تعبیر می‌کند.[iv] سر عظیم به ارتباط میان زن وشوهر اشاره دارد. زندگی زناشویی صفت شعاری خود را از این عقیده گرفته است که نمونه‌ای زمینی از یک حقیقت آسمانی است.بر این اساس، ازدواج در مسیحیت یک پدیده طبیعی و صرفاً عملی دنیوی و انسانی تلقی نمی‌شود؛ بلکه جایگاهی آسمانی و برتر از حیات دنیوی دارد. شاید بتوان گفت که ازدواج در مسیحیت تنها برآورنده نیازهای مادی نیست و به قصد رسیدن به این هدف یا به منظور تأمین اغراض دنیوی ـ تا چه رسد به اهداف غریزی و حیوانی ـ انجام نمی‌پذیرد. البته پروتستان‌ها معتقدند، این شعائر جزء ضمائم گزینشی در زندگی مسیحیـان اسـت که هـر کـس بخواهـد می‌توانـد آن‌ها را بپذیـرد یا رهـا کنـد. چـون پروتستان‌ها به نیت بیش از عمل اهمیت می‌دهند، معتقدند رستگاری موهبتی است که از جانب خداوند اعطا می‌شود نه از راه برگزاری شعائر مقدس مانند ازدواج. ..........

*حرام بودن ازدواج با محارم نسبی وسببی و رضاعی در احکـام

1ـ نسب ، که به واسطه ولادت به وجود آمده وسبب محرمیت دایمی می گردد. 2ـ رضاع ، که با شیر دادن پیدا شده و محرمیت دایمی را موجب می شود. 3ـ سبب یا مصاهره، که با خویشاوندی حاصل از ازدواج ، پدید آمده و محرمیت دایمی را به دنبال دارد . 4ـ کفر ، که سبب حرمت ازدواج زن کافر بر مرد مسلمان و بالعکس می گردد. - حرام است ازدواج مرد مسلمان با زن کافر غیر اهل کتاب, هر قسم از کفار باشد, همچنین ازدواج او با زنان اهل کتاب اگر به عقد دائم باشد, مساله مورد اختلاف است. - حرام است ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان, خواه اهل کتاب باشد یا غیر آن و خواه به عقد دائم باشد یا موقت 5ـ کفو ،(همتا) نبودن در اسلام وایمان ، که سبب عدم مشروعیت ازدواج میگردد. 6ـ ازدواج در عده ،که سبب بطلان عقد وحرمت آن زن بر مرد است ؛چه این ازدواج در عده طلاق انجام یافته باشد و چه در عده وفات . 7ـ تکمیل عدد در ازدواج ، که موجب حرمت ازدواج پنجم به صورت دائم است..................