دیه حیوانات خداوند در روى زمین حیوانات گوناگونى آفریده ، به آنها حق حیات داده واز احکام و حقوق ویژه اى برخوردارشان کرده است که براین اساس باید مورد حمایت قرار گیرند، بخصوص حیوانات اهلى که در اسلام نیز از حمایت بیشترى برخوردارند، بدین صورت که اگر مملوک انسان قرار گرفته باشند، باید نیاز آنها را برآورده سازد.چنانچه مالک ، از این امر خوددارى ورزد، حاکم شرع مى تواند او را به فروش ، یا پرداخت نفقه ویا سر بریدن در صورتى که از حیوانات خوراکى باشد مجبور سازد.(183)
از نظر حقوق جزایى نیز حیوانات احکام مخصوصى دارند که دراین درس پاره اى از آنها را بررسى مى کنیم :حیوانات خوراکى منظور از حیوانات خوراکى آن دسته از حیواناتى است که بطور معمول خورده مى شود، مانند گاو، گوسفند، شتر ومانند اینها.حکم جنایت بر حیوانات به قرار زیر است :1- تلف کردن الف از راه ذبح شرعى ؛ ارش (تفاوت میان حیوان زنده و ذبح شده ).ب- از راه غیر شرعى ؛ قیمت روز تلف .(184)2- قطع یاشکستن اعضأ واستخوان حیوان الف در صورت زنده ماندن ؛ ارش .ب- درصورت زنده نماندن ؛ ضامن تلف حیوان است .(185)3- در آوردن چشم چهارپایان ؛ بیشترین بهاى ارش و 14 قیمت روز بنابر احتیاط.(186)حیوانات غیر خوراکى منظور از حیوانات غیر خوراکى ، حیواناتى است که گوشتشان خورده نمى شود، مانند درندگان . برخى از این حیوانات مورد ذبح شرعى قرار مى گیرند و جنایت بر آنها احکامى دارد که در زیر مى آید؛1- تلف آنها با ذبح شرعى ؛ ارش .2- تلف آنها با غیر ذبح شرعى ؛ ضامن قیمت روز( تلف شدن ) بطور زنده .3- بریدن اعضأ یا شکستن استخوان در صورت زنده ماندن ؛ ارش .(187)حیواناتى مانند اسب ، قاطر والاغ اهلى که خوردن آنها حلال است ، لیکن بطور معمول خورده نمى شوند، در حکم حیوانات غیر خوراکى است .(188)انواع سگها برخى از حیوانات غیر خوراکى مورد ذبح واقع نمى شوند، مانند انواع سگها. جنایت بر این گونه حیوانات نیز احکامى دارد که در زیر مى آید؛حکم جنایت بر سگ به قرار زیر است :1- شکارى ؛ 40 درهم .2- گله ؛ 20 درهم .3- نگهبان ؛ 20 درهم بنابراحتیاط.4- مزرعه ؛ یک قفیز(144 ذرع ) گندم و احوط یک جریب (هزار متر مربع ) گندم .(189)5- ولگرد؛ ضمانتى ندارد.(190)چند مسأ له 1- هر چیزى که ملک مسلمان نمى شود، مانند شراب و خوک ، اگر آن را تلف کند، ضمانتى ندارد.(191)2- اگر شراب یا وسیله اى از لهو و مانند آن را که ذمى در مدهبش مالک آن مى شود، تلف کند، تلف کننده هر چند مسلمان باشد ضامن آن مى باشد، لیکن در ضمان ، شرط است که ذمى قائم به شرایط ذمّه باشد.(192)3- اگر گله شبانه و بطور طبیعى به زراعتى هجوم ببرد، صاحب آن ضامن است واگر در روز باشد، ضامن نیست ؛ اما اگر صاحب گله آن را در روز به سوى زراعت روانه سازد، ضامن مى باشد.(193)برگرفته از وبلاگ تخصصی حقوق ایرانdad-law.ir