شرایط وجوب نفقه در مذهب حنبلی

حنبلی ها نفقه زوجه را پس از عقد با شرایط زیر لازم می دانند: الف ) تمکین تام حنبلیها نفقه را در مقابل تمکین می دانند. تمکین در صورتی تام و کامل است که زوجه خود را به شوهرتسلیم نماید و وظایف خود را درقبال شوهر ،در مسائل خاص زناشویی و در حدودی که شرع جایز دانسته ،،انجام دهد و انجام این وظایف را به زمان یا مکان خاص مقید نکند . البته اگر زوجه بخواهد قبل ار دریافت مخهریه از تسلیم خود ممانعت کند ، جایز بوده و حق نفقه را دارد ، ولی بعد از تسلیم شدن و زفاف ، حق ممانعت ندارد ؛زیرا در ان صورت ناشزه محسوب شده و استحقاق دریافت نفقه را از دست می دهد. همچنین اگر خود را در مکان یا شهری تسلیم زوج نکند و بگوید من در فلان مکان تسلیم تو هستم ، استحقاق نفقه نخواهد داشت ؛زیرا تسلیم شدن وی تمام نیست و از این جهت ممکنه محسوب نمی شود ، مگر انکه پیش از عقد ، این تسلین غیر تام را شرط کرده باشد. علاوه بر انکه تسلیم شدن به زوج و داشتن توانایی وطی نیز شرط و لازمه تمکین تام می باشد ، بنابراین اگر سن زوجه کم باشد ، به گونه ای که به مانند او وطی نمی شود، نفقه واجب نمی باشد .برخی عبارت "ممّن یوطآ مثلها" را به دختر 9 ساله اطلاق می کنند از این جهت که عایشه گفته است که " اذا بلغت الجاریه تسعا فهی إمرأه زمانیکه دختر به 9 سال برسد ،زن می باشد ."........... درصورتیکه امکان و لوازم تمکین موجود باشد ،یعنی زوجه نه سال به بالا بوده و خود را به شوهر به صورت کامل و تمام تسلیم نماید ف نفقه واجب می باشد ، هرچند زوج صغیر باشد و وطی برایش ممکن نباشد ، زیرا نفقه در مقابل استاطاق است و مانعی از ناحیه زوجه وجود ندارد ، مانند عین موجره که موجر آن را به مستاجر تسلیم کرده باشد ، هرچند مستاجر از منافعد آن نتواند بهره ببرد ولی اجاره بر او واجب است .لازم است ذکر شود که برخی از نویسندگان لوازم تمکین را تسلیم تام زوجه به زوج و داشتن توانایی وطی تحت عنوان دو شرط جداگانه بیان کردهاند ، همچنین عدم حائل میان زوجه و زوج ، مانند حبس زوجه – که دسترسی زوج به زوجه ممکن نباشد- را به عنوان شرط جداگانه بیان کرده اند که به نظر می رسد ، تمامی این شروط از دواعی و لوازم شرط تمکین می باشد. ب) صحت عقد به باور حنبلی ها اگر عقد نکاح فاسد باشد ، نفقه واجب نیست ، مگر زوجه حامله باشد و اگر زوجه از نکاح فاسد فرزندی داشته باشد که در حضانت اوست ، یا به او شیر می أهد ، نفقه اش واجب خواهد بود . ج)در عده وفات نبودن به نظر حنبلی ها نفقه ننی که در عده وفات شوهر خویش است ، واجب نیست ، هرچند زوجه حامله باشد و نفقه حمل از نصبی و سهم خود ان فرزند ف از ترکه داده می شود