ـ خواستگاری‌ماده 1043 قانون مدنی می‌گوید: »هر زنی را که خالی از موانع نکاح باشد می‌توان خواستگاری کرد.« قانون مدنی تعریفی از خواستگاری به عمل نیاورده است. بعضی از استادان حقوق گفته‌اند: خواستگاری عبارت است از»پیشنهاد زناشوئی از طرف مرد نسبت به زن است که بتواند با او ازدواج نماید.«بنابراین خواستگار همیشه مرد و کسی که از او خواستگاری می‌شود همواره زن است. چه این شیوه مطابق فطرت و طبیعت انسان است.در تعریف مذکور بیان شد که در خواست ازدواج از جانب مرد است و این به لحاظ غلبه عرفی است و اغلب مرد از زن خواستگاری می‌نماید و مفهوم مخالف آن، چنانچه زن از مرد خواستگاری نماید، این درخواست مانع‌شرعی و قانونی ندارد و ممنوع نیست بلکه از حقوق انسان است. به ادامه مطلب بروید.....
عمل خواستگاری قبل از مراسم عقد و اجرای صیغه عقد صورت می‌گیرد و چنانچه مورد قبول واقع شد این فاصله زمانی میان خواستگاری و اجرای مراسم عقد شرعی را “دوران نامزدی” می‌گویند. خواستگاری می‌تواند توسط مرد و یا به وسیله خویشان و دوستانش یا وکیل وی صورت گیرد.با توجه به تعریفی که از خواستگاری شد به نظر می‌رسد، ماده 1034 قانون مدنی اختصاصی به ازدواج دائم ندارد و شامل خواستگاری در ازدواج موقت هم می‌باشد.موانع خواستگاری: ماده 1034 بیان داشته که از زنی می‌توان خواستگاری نمود که مانعی برای ازدواج نداشته باشد. پس مهمترین شرط مشروع بودن، ازدواج با زنی است که از او خواستگاری می‌شود.بنابراین خواستگاری هنگامی صحیح است که:اولا ـ ازدواج با آن زن حرام نباشد. در صورتی که ازدواج با زنی حرام باشد خواستگاری از او نیز حرام و ممنوع است. خواه حرمت دائمی باشد مانند حرمت ازدواج با عمه و خاله یا حرمت موقت مانند ازدواج با خواهر زن پیش‌از آن که نکاح خواهر قبلی منحل شده باشد. یا خواستگاری از زن شوهردار و یا زنی که در عده رجعی به سر می‌برد، مانند زن شوهردار است و به تصریح یا کنایه نمی‌توان از او خواستگاری کرد.خواستگاری از زنی که دوران عده وفات را سپری می‌کند به صورت کنایه مانعی ندارد و خواستگاری از زنی که در عده بائن است برای غیر شوهر فقط به کنایه مجاز است و توسط شوهر سابق به تصریح نیز جایز شمرده شده‌است.ثانیا ـ خواستگاری از نامزد دیگری نباشد. علمای اهل‌سنت اتفاق نظر دارند که خواستگاری از زنی که توسط دیگری خواستگاری شده و وی موافقت کرده ممنوع و حرام است. اما در این مسئله میان فقهای امامیه اختلاف نظراست. عده‌ای از جمله شیخ طوسی و شهید اول خواستگاری از زنی که مرد مسلمانی از او خواستگاری کرده و از طرف او یا ولی یا وکیلش مورد موافقت قرار گرفته حرام است و عده‌ای دیگر مانند شهید ثانی به کراهت عمل نظرداده‌اند.برخی از حقوقدانان با توجه به احادیث نقل شده در این خصوص که مبنای فتوای عده‌ای از فقها قرار گرفته، خواستگاری از زنی که مورد خواستگاری دیگری قرار گرفته و از طرف زن یا قائم مقام قانونیش با آن موافقت شده، ازطرف دیگران را ممنوع و حرام دانسته‌اند. و به علاوه معتقد هستند چنانچه خواستگاری غیر مجاز تلقی شود و زیانی متوجه زن گردد، حسب مورد دارای مسوولیت مدنی و کیفری است. زیرا اگر شخصی آگاهانه و به عمد به‌خواستگاری کسی برود که خواستگاری از او ممنوع و حرام است و در نتیجه این عمل که تقصیر به شمار می‌رود به دیگری زیانی برسد، زیان دیده می‌تواند از مقصر خسارت مطالبه کند.و یا اینکه خواستگار مزاحمتی70 ایجاد کند یا توهین تلقی شود،71 مزاحم طبق ماده 3 قانون مجازات حمل چاقو مصوب 1336 یا ماده 619 قانون مجازات اسلامی مستحق مجازات کیفری خواهد بود.اما نظر به اینکه خواستگاری از نامزد دیگری ممنوع و حرام است و چنانچه از چنین زنی خواستگاری کند و بعد از موافقت، او را به عقد خود درآورد آیا عقد باطل است یا صحیح؟اظهار شده که علمای امامیه به اتفاق معتقدند این عقد باطل نیست، هر چند مرتکب را مستوجب عقاب می‌دانند. زیرا آنچه مورد نهی واقع شده خواستگاری از زنی است که قبلا از او خواستگاری و مورد موافقت قرار گرفته وفساد و حرمت خواستگاری مذکور ملازمه با فساد و بطلان عقد ازدواج ندارد.و مورد دیگر اینکه آیا زنی که دیگری خواستگار اوست، ولی هنوز آن را قبول یا رد نکرده می‌توان خواستگاری نمود؟گفته شده که هیچ یک از فقیهان امامیه و عامه به حرمت چنین خواستگاری عقیده ندارند.
- ۹۰/۱۰/۰۹