تاریخچه مهریه

مى‏گویند در ادوار ماقبل تاریخ که بشر به حال توحش مى‏زیسته و زندگى شکل قبیله‏اى داشته،به علل نامعلومى ازدواج با همخون جایز شمرده نمى‏شده است. جوانان قبیله که خواستار ازدواج بوده‏اند،ناچار بوده‏اند از قبیله دیگر براى خود همسر و معشوقه انتخاب کنند.از این رو براى انتخاب همسر به میان قبایل دیگر مى‏رفته‏اند.در آن دوره‏ها مرد به نقش خویش در تولید فرزند واقف نبوده است;یعنى نمى‏دانسته که آمیزش او با زن در تولید فرزند مؤثر است.فرزندان را به عنوان فرزند همسر خود مى‏شناخته نه به عنوان فرزندان خود.با اینکه شباهت فرزندان را با خود احساس مى‏کرده نمى‏توانسته علت این شباهت را بفهمد.قهرا فرزندان نیز خود را فرزند زن مى‏دانسته‏اند نه فرزند مرد،و نسب از طریق مادران شناخته مى‏شد نه از طریق پدران. مردان موجودات عقیم و نازا به حساب مى‏آمده‏اند و پس از ازدواج به عنوان یک طفیلى-که زن فقط به رفاقت‏با او و به نیروى بدنى او نیازمند است-در میان قبیله زن بسر مى‏برده است.این دوره را دوره‏«مادر شاهى‏»نامیده‏اند دیرى نپایید که مرد به نقش خویش در تولید فرزند واقف شد و خود را صاحب اصلى فرزند شناخت.از این وقت زن را تابع خود ساخت و ریاست‏خانواده را به عهده گرفت و به اصطلاح دوره‏«پدر شاهى‏»آغاز شد

قبض و تکفیر در نماز

مقدمه بسیارى از مسلمانان، در هنگام قیام نماز، دست راست خود را بر روى دست چپ مى‏گذارند و معتقدند چنین عملى در نماز مستحب است. از سوى دیگر، عده‏اى از مسلمانان این عمل را مکروه و برخى هم حرام دانسته‏اند. از آن‏جا که نماز، مهم‏ترین عبادات اسلامى است که در شبانه‏روز پنج بار به صورت واجب انجام مى‏گیرد، بررسى و تحقیق در مورد قبض ضرورى مى‏نماید. معمولاً فقیهان این بحث را در سنّت نماز مطرح کرده‏اند. در مورد قبض چند سؤال وجود دارد که حکم شرعىِ قبض چیست؟ آیا تکفیر در زمان پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله هم بوده یا پس از ارتحال آن حضرت پدید آمده است؟ آرا و دیدگاه‏هاى مذاهب اسلامى در این مسأله چیست؟ اختلاف آنان از کجا ناشى شده است؟  

لایحه جدید قانون مجازات اسلامی

در مقاله زیر سعی شده علاوه بر بررسی تاریخچه "قانون مجازات اسلامی 1370" به بررسی کوتاه لایحه فعلی قانون مجازات پرداخته و النهایه متن کامل " بسم الله الرحمن الرحیم در مقاله زیر سعی شده علاوه بر بررسی تاریخچه "قانون مجازات اسلامی 1370" به بررسی کوتاه لایحه فعلی قانون مجازات پرداخته و النهایه متن کامل "لایحه جدید مجازات اسلامی" برای دانلود در دسترس قرار داده شود. البته قصد کارشناسی و نقد موشکافانه قانون مجازات 1370 و لایحه جدید قانون مجازات اسلامی را نداریم، زیرا ایرادات قانون مجازات 1370 تا به حال بر جامعه حقوقی روشن گشته و واگویی آن امری بیهوده است، از طرفی لایحه جدید هم توسط بسیاری از اساتید شناخته شده حقوق تدوین گشته و نقد ماحصل زحمات اساتید برجسته کیفری امری ناصواب است.

نظریه شماره 7599/7 – 6/12/1388

با اصلاح قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب و ایجاد دادسراها، تحقیقات مقدماتی کلیه جرائم [ به استثناء آنچه در تبصره 3  ماده (3 ) این قانون آمده است ] به عهده دادسرا می باشد و دادستان در صورت موافقت با قرار مجرمیت کیفر خواست صادر و پرونده را به دادگاه صالح ارسال می کند. رأی وحدت رویه شماره 709 – 1/11/ 87 دیوان عالی کشور نیز این قاعده را نفی نمی کند، فقط در مقام بیان صلاحیت اضافی دادگاه کیفری استان است. بنابراین در تمامی جرایمی که با لحاظ رأی وحدت رویه مذکور و نیز ماده ( 183 ) قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب باید در دادگاه کیفری استان رسیدگی شود، پس از انجام تحقیقات مقدماتی و صدور کیفر خواست توسط دادسرا، به دادگاه کیفری استان ارسال می شود. به عبارت دیگر دادگاه کیفری استان بدون کیفر خواست مجاز به رسیدگی نیست الاّ در جرائمی موضوع زنا و لواط (تبصره 3 ماده 3 فوق الاشاره. )

ایده های اشتباه در ازدواج

ایده های اشتباه در ازدواج 1- ازدواج به دلیل دوری از خانواده و پدر و مادر: وقتی وضعیت در خانه‌ی پدری، شوم و اندوه‌بار باشد، ازدواج یک راه گریز محسوب می‌شود. تعجبی ندارد که خیلی‌ها این راه گریز را انتخاب می‌کنند؛ اما به‌طور معمول، این مسیری است که شما را از چاله درآورده و به چاه می‌اندازد. یکی دو سال دیگر در خانه‌ی پدر و مادر ماندن، بهتر از آن است که با نخستین پیشنهاد ازدواج، تن به تاهل دهید، چون آن‌وقت ممکن است شریک زندگی‌تان تا آخر عمر سبب رنجش و آزار شما گردد.   2-  ازدواج به دلیل نگرش یک جانبه‌ی پدر و مادر شما به شخص مورد نظر: البته جای تعجب دارد که پدر و مادر شما به‌طور واقعی، همسر آینده‌ی شما را دوست بدارند؛ اما دوست داشتن این فرد از سوی آنان، دلیل کافی برای مدنظر قرار دادن ازدواج با آن فرد نیست. سال‌های آینده، زمانی که (بعد از 120 سال ) از میان شما رفتند، شما کماکان باید اسیر فرد رویاهای آنان باشید؛ فردی که شاید مرد یا زن رویاهای شما نباشد.   3- ازدواج فقط به دلیل پول و ثروت: اگر شما شیفته‌ی فردی هستید که ثروتمند است و فقط به همین دلیل حاضرید با او ازدواج کنید و به دیگر ابعاد توجه نمی‌کنید، این ملاک مناسبی نمی‌باشد.ایده‌ی ازدواج کردن با یک فرد، بدون توجه به احساس و عاطفه‌ی قلبی و فقط از روی نگاه مادی گرایانه، به‌طور یقین، عقلانی نیست و اشتباه می‌باشد.   4- ازدواج به دلیل ترحم و دل‌سوزی به یک فرد: گاهی انگیزه‌ی فرد برای ازدواج، نجات دادن شخص مقابل از تنهایی، فشارهای زندگی، مشکل‌های اقتصادی و اجتماعی و دلیل‌های دیگر است.  برای نمونه، دختری که به پسری وابستگی شدید دارد، مسوولیت زندگی او از جمله کار، مسکن و مسائل مادی را می‌پذیرد. چنین انگیزه‌هایی بعد از مدتی کوتاه، رو به خاموشی می‌رود و در نهایت، زندگی مشترک را با بحران مواجه می‌سازد.   5- ازدواج به دلیل خو گرفتن به ارتباط در طی زمان طولانی: هنگامی که دو نفر پس از آشنایی، تصمیم به ازدواج با یکدیگر می‌گیرند، اشکالی ندارد؛ اما موقعی اجبار به دلیل «عادت محض» خطرناک می‌شود که دو نفر که با هم ازدواج کرده‌اند و بعد، از یکدیگر طلاق گرفته و به هم عادت کرده‌اند، تصمیم بگیرند دوباره شانس خود را امتحان کنند؛ مطمئن باشید هرگاه بار نخست، کارساز نبوده باشد، بار دوم نیز، کارساز نخواهد بود.   6- فردی که برای رسیدن به شما از همسرش جدا می‌شود: به‌طور معمول، این‌گونه ازدواج‌ها، زیاد دوام نخواهد آورد و پایه‌ای برای یک رابطه‌ی درازمدت نخواهد بود. فردی که به خاطر شخصی حاضر است به همسر یا نامزد خود خیانت کند، به‌طور مسلم رابطه‌ی آنان، استحکامی نخواهد داشت؛ زیرا کسی که توسط شما به فرد دیگری خیانت کرده، روزی نیز به خود شما خیانت خواهد کرد.   7- ازدواج، ابزاری برای دست‌یابی به خواسته‌های دیگر: گاهی انگیزه‌ی‌ اصلی در تشکیل زندگی مشترک، عشق به فرد مقابل و نیاز روان‌شناختی به زیستن با فرد مقابل نیست؛ بلکه او وسیله‌ای برای رسیدن به هدف‌های دیگر می‌شود. برای نمونه، خانمی که دوست دارد در خارج از کشور زندگی کند، ممکن است با پیشنهاد فردی جهت ادامه‌ی زندگی مشترک در خارج با او ازدواج کند؛ ولی مسائل فرهنگی، استرس‌های متعددی را به دنبال داشته است؛ بنابراین گاهی ازدواج به خاطر ترس از تنهایی، از دست دادن زیبایی، از دست دادن پدر و مادر، کاهش شور زندگی و ... صورت می‌گیرد. در چنین فضایی، امکان سازگاری با مشکل‌های زندگی، ضعیف بوده و در نهایت، ضریب ریسک این ازدواج‌ها، بالا می‌باشد.   8- ازدواج به دلیل عشق سطحی و زودگذر: گاهی دو نفر، چنان علاقه‌ای به یکدیگر پیدا می‌کنند که گمان می‌برند به راستی، عاشق هم هستند. وقتی هیجان با سرعت چشمگیری در رابطه‌ها پیش برود، شناخت یکدیگر به روال عادی و تدریجی خود، پیش نمی‌رود؛ زیرا وقت کافی برای این امر وجود نداشته است.صراحت، صداقت و اعتمادی که لازمه‌ی یک رابطه‌ی محکم است، احتیاج به زمان دارد. یک آشنایی سریع، هر چه‌قدر هم که هیجان‌آور باشد، تنها یک صمیمیت ظاهری به بار می‌آورد که به آسانی با نزدیکی و صمیمیت واقعی، اشتباه می‌شود. به همین دلیل، ازدواج‌هایی که در کوتاه‌مدت اتفاق می‌افتند، ممکن است خطرهایی را به دنبال خواهند داشت.   9- ازدواج فقط به دلیل پدر و مادر شدن: بدون شک، یکی از مهم‌ترین عامل‌های تحریک کننده برای ازدواج، این است که فرد، خود را پدر یا مادر ببیند و دوست داشته باشد که صاحب فرزندی شود؛ اما آیا به این موضوع آگاهی دارید که قادر هستید از لحاظ تربیتی، عاطفی، اخلاقی و مادی، شرایطی را برای هرچه بهتر تربیت شدن فرزندتان فراهم کنید؟ بی‌شک روزگار سپری می‌شود؛ بچه‌ها بزرگ می‌شوند؛ ازدواج می‌کنند و به دنبال زندگی خویش می‌روند.آنگاه است که احساس می‌کنید باز شما هستید و تنهایی. پس فردی را انتخاب کنید که فقط در فکر این نباشید که با او صاحب فرزند شوید؛ بلکه شخصی باشد که در تمام مراحل زندگی، پا به پای شما، گام بردارد و مونس و همدم واقعی‌تان باشد.   10- ازدواج فقط به دلیل پایان دادن به دوران نامزدی: دوران نامزدی دست‌کم، شرایطی را برای آگاهی زوجین از هم فراهم می‌آورد. تعدادی از افراد در این دوران، متوجه تفاوت‌های بسیاری بین خود و فرد مقابل می‌شوند یا در این دوران، متوجه ناراحتی و یا مبتلا بودن فرد به یک اختلال روانی یا وابستگی او به مواد مخدر می‌شوند؛ اما با وجود آگاهی به این مسائل، بنا به دلیل‌های فرهنگی از جمله اینکه به هم خوردن نامزدی را مساوی با بی‌آبرویی و از دست دادن حیثیت خود، قلمداد می‌کنند، تن به ازدواج می‌دهند.  چنین تجربه‌هایی در زندگی مشترک، بسیار بحران‌زا بوده و احتمال جدایی آنان قابل پیش‌بینی است.   11- ازدواج فقط به دلیل زیبایی ظاهری: اهمیت جذابیت جسمانی، به عنوان یک عامل مهم در دوستی‌ها و مناسب‌های اجتماعی، غیرقابل انکار است. به نظر می‌رسد افرادی که جذابیت ظاهری دارند، رفتارهای پسندیده‌تر و ویژگی‌های شخصیتی زیباتری هم داشته باشند. به خاطر چنین تصوری، تعداد زیادی از دختران و پسران، مجذوب جذابیت جسمانی هم می‌شوند، زمانی که اهمیت این عامل در معیارهای افراد برای تشکیل زندگی مشترک، بدون توجه به عامل‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و شخصیتی افراد لحاظ می‌شود، ضریب خطر‌پذیری چنین ازدواج‌هایی نیز به طور طبیعی، بالا خواهد رفت.

حداقل وحد اکثر مهریه:

حداقل مهریه باید به مقداری باشد که مالیت داشته باشد (ماده۱۰۸۷ق.م.) و در مورد حداکثر محدودیتی برای مهریه وجود ندارد اما اگر  اختیار تعیین مهریه به زن واگذار شود وی نمی تواند بیش از  مهر المثل تعیین نماید(ماده۱۰۹۰ق.م.).

چنانچه زن از حق حبس استفاده کرده و اعلام کند تا زمان دریافت مهریه حاضر به تمکین نمی باشد و مرد نیز نفقه زن را نپردازد ایا زن می تواند به اتهام ترک انفاق علیه شوهرش شکایت کند؟

پاسخ: هر چند در این مورد زن مستحق نفقه می باشد لکن چون در ماده ۶۴۵ق.م.ا. یکی از شرایط  جرم ترک انفاق تمکین قید شده لذا عمل مرد جرم نخواهد بود. رای وحدت رویه ۶۳۳- ۴۱/۲/۷۸ نیز باهمین استدلال این قضیه را فاقد وصف جزایی دانسته است.

ایا می توان اعضای بدن را به عنوان مهریه قرار داد؟

پاسخ:  اولا: با توجه ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی که برای مهریه دو شرط قرار داده: الف- مالیت داشتن ب- قابلیت تملک. نمی توان اعضای بدن که نه مالیت  داشته ونه قابل تملک می باشند را به عنوان مهریه قرار داد.  ثانیا : طبق ماده ۱۰۸۲ ق.م. زن حق هر گونه تصرفی در مهر را دارد حال آن که در مورد اعضای بدن زوج نمی توان این ماده را اجرا کرد.

مسح یا غسل پاها در وضو - قسمت دوم

4. دلایل اهل‏سنّت بیشتر اهل‏سنّت، براى وجوب غسل پاها در وضو، به آیه شریفه تمسک کرده و معتقدند قرائت نصب، مدعاى آنها را اثبات مى‏کند، که به این مطلب در مباحث گذشته به طور مفصل پاسخ دادیم. اما دلایل دیگرى که اهل‏سنّت براى اثبات وجوب شستن به آنها تمسک کرده‏اند، در ذیل مى‏آید:

اذان - قسمت دوم

1. بررسى دیدگاه فقهاى شیعه فقهاى شیعه در شهادت ثالثه چند دسته‏اند: الف) ـ دسته اول کسانى هستند که شهادت ثالثه را جزء مستحبى اذان دانسته‏اند: 1. شیخ یوسف بحرانى: لا یبعد کونها جزأً مستحباً للاذان.[67] 2. شیخ حرعاملى: لا یبعد کونها جزأً مستحباً للاذان.[68] 3. سید على صاحب ریاض: یستفاد من بعض الاخبار استحبابها بعد الشهادة بالرسالة فى الاذان و الاقامة.[69] 4. علامه محمدباقر مجلسى: لا یبعد کون الشهادة بالولایة من الاجزاء المستحبة للاذان. 5. شیخ محمد حسین کاشف الغطاء: انها جزء مستحب للاذان و الاقامة.[70]

سجده بر زمین

مقدمه سجده، یکى از مظاهر عبودیت و بندگى، و نزدیک‏ترین حالتى است که انسان به خداوند متعال دارد. سجده یعنى تسلیم محض بودن در برابر قدرت مطلق عالم. سجده یعنى ذلت محض و اظهار ناتوانى مطلق در مقابل خالق یکتا. قرآن کریم مى‏فرماید: «لا تسجدوا الشمس و لا للقمر و اسجدوا للّه‏ الذى خلقهن»؛[1] «براى خورشید و ماه سجده نکنید، بلکه براى خداوندى سجده نماید که آن‏ها را آفریده است». در آیه دیگرى نیز مى‏فرماید: «و للّه‏ یسجد من فى السموات و الارض طوعاً و کرهاً»؛[2] «هر آن‏چه در آسمان و زمین است، از روى رغبت و کراهت، تنها براى خداوند سجده مى‏کند». این معناى سجده، معناى عامى است که تمامى مخلوقات عالم در آن شریک‏اند و استثنایى ندارد، ولى سجده به معناى خم شدن با هیأت خاص، یکى از واجبات نماز است. 1. طرح مسأله بى‏تردید در هر رکعت نماز، دو سجده واجب است که از ضروریات دین بوده و هیچ فقیهى در آن اختلاف ندارد. سجده‏اى که از واجبات نماز است، هیأت مخصوصى دارد که در برخى قسمت‏هاى آن، میان فقیهان اختلاف‏نظر هست. از سوى دیگر در سجده، بدون شک قرار دادن پیشانى بر زمین صحیح است، ولى یکى از اختلافات سجده، آن است که آیا مباشرت و اتصال پیشانى بر زمین لازم است یا نه؟ به دیگر سخن، آیا حتماً مى‏بایست در حالت سجده، پیشانى بر روى زمین قرار گیرد یا اگر بر روى غیر زمین، مثلاً بر روى فرش، یا اعضاى بدن و... نیز باشد، نماز صحیح است.

مسح یا غسل پاها در وضو - قسمت اول

بى‏تردید طهارت، شرط صحت عبادات اسلامى بوده و بدون آن نماز صحیح نیست: «لا صلوة الاّ بطهورٍ»؛[1] و مذاهب اسلامى على‏رغم اتفاق در اصل طهارت در نماز، در برخى از فروع آن اختلاف نظر دارند. یکى از این اختلاف‏ها، در مورد کیفیت طهارت پاها در وضو است. همه مسلمانان اتفاق‏نظر دارند که پاها، یکى از اعضاى وضو بوده که مى‏بایست در وضو تطهیر گردد، اما در نوع و کیفیت آن اختلاف دارند که آیا وظیفه، شستن پاها یا مسح آنهاست؟ در این بحث، ضمن بررسى اقوال و ادله دو طرف، به تاریخچه و علل اختلاف در این مسأله مهم پرداخته مى‏شود.

پرسش‏ها یی در باب اقتدا

1. نظر شیعه مبنى بر جواز یا عدم جواز اقتدا به مسلمانان دیگر مذاهب را بیان  کنید. 2. حکم ثانوى اقتدا از نظر شیعه به پیروان دیگر مذاهب  چیست؟ 3. علماى شافعى درباره جواز اقتدا چه فتوایى داده‏اند؟ 4. نظر دیگر مذاهب اهل‏سنّت درباره اقتدا پیروان به مذاهب دیگر چیست؟ 5. عقیده مذاهب اهل‏سنّت در خصوص اقتدا به زمامدار و حاکم اسلامى چیست؟

اقتداى پیروان مذاهب به یکدیگر - قسمت دوم

4. اقتدا در روایات اهل‏سنّت در کتاب‏هاى صحاح و غیر آن‏ها، روایاتى در جواز و صحت اقتدا به مسلمانان آمده و در برخى از آن‏ها، معیار اسلام را نیز قول لااله الا اللّه‏ دانسته است. این روایات به طور کلى دو دسته است:

اقتداى پیروان مذاهب به یکدیگر - قسمت اول

مقدمه یکى از گام‏هاى مهم و مؤثر در ایجاد فرهنگ تقریب، اقدامات عملى در این زمینه است. بسنده کردن به شعار و سخنان بى‏پشتوانه علمى، لطمه‏هایى جدى به اصل قرآنى «وحدت» وارد مى‏سازد. «وحدت رویه» در میان مسلمانان در اعمال عبادى و اجتماعى، دشمنان را مأیوس ساخته، دوستان را به تفاهم و درک متقابل وامى‏دارد. البته این مهم، در درجه نخست بر عهده بزرگان و فرزانگان هر مذهبى است؛ یعنى تا آن‏جا که دلایل شرعى و عقلى بر برداشت صحیح و منطقىِ هر مذهبى اجازه مى‏دهد، باید به «وحدت رویه» و «سلوک عملى» دست یافت. این راه، نیازمند درک همه جوانب حوادث اجتماعى، تسلط بر فقه و فقاهت، و نیز آزادگى و شجاعت علمى است. اقتداى پیروان مذاهب به یکدیگر در نماز، یکى از بهترین و بارزترین جلوه‏هاى وحدت و تمسک به ریسمان الهى است. در میان کتاب‏هاى معتبر مذاهب گوناگون، روایاتى یافت مى‏شود که چنین اقداماتى را تصحیح و تسهیل مى‏کند. در این درس، تلاشمان برآن است که با صداقت و انصاف، به طرح دیدگاه‏ها و دلایل مذاهب گوناگون پرداخته، میان آنان به عدالت قضاوت کنیم

پرسش‏هایی در باب خمس

1. موارداتفاق و اختلاف شیعه‏واهل‏سنّت‏رادرموردخمس بیان کنید.؟ 2. نظریه شهید ثانى را در مورد مؤونه توضیح دهید.؟ 3. کیفیت تقریر استدلال به آیه 41 انفال در مورد وجوب خمس را بیان نمایید.؟ 4. چگونگى استدلال به روایات اهل‏سنّت براى وجوب خمس در ارباح مکاسب را تشریح نمایید.؟ 5. آیا نزول آیه 41 انفال در خصوص جنگ بدر، قرینه براى غنیمت جنگى است، توضیح دهید.؟ 6. کیفیت مصرف خمس را بعد از پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله تبیین نمایید؟

خــمس قسمت دوم

ج. روایات شیعه روایات بسیارى بر وجوب خمس در ارباح مکاسب و تجارات وجود دارد و برخى از بزرگان مثل علامه حلى و صاحب جواهر و دیگران ادعاى تواتر روایات در این‏باره کرده‏اند و در ذیل به ذکر چند روایت بسنده مى‏کنیم: 1. سماعة قال سألت ابا الحسن علیه‏السلام عن الخمس؟ فقال: فى کل ما افاد الناس من قلیل او کثیر.[28] 2. عبداللّه‏ بن سنان قال ابو عبداللّه‏: على کل امر غنم او اکتسب، الخمس مما اصاب لفاطمه علیهاالسلام و لمن یلى امرها من بعدها من ذریتها الححج على الناس فذاک لهم خاصة یضعونه حیث شاؤوا حرّم علیهم الصدقة حتى الخیاط یخیط قمیصاً بخمسة دوانیق فلنا منه دانق الاّ من احللناه من شیعتنا التطیب لهم به الولادة انه لیس من شى‏ء عند اللّه‏ یوم القیامة اعظم من الزنا انه لیقوم صاحب الخمس فیقول یاربّ سل هولاء بما ابیحوا.[29] به خوبى از این دو روایت استفاده مى‏شود که هر چیزى که انسان در زندگى از طریق فعالیت اقتصادى از قبیل کسب و تجارت به دست مى‏آورد چه کم باشد یا زیاد یک پنجم آن متعلق به اهل‏بیت علیهم‏السلام است و مى‏بایست به آنان پرداخت شود.

خــمس قسمت اول

1. تعیین محل اتفاق و اختلاف نظر در خمس همه فقهاى اسلام معتقدند که خمس و پرداخت یک پنجم از اموال در غنیمت‏هاى جنگى، گنج و معادن طلا و نقره واجب است. ابن زهره حلبى مى‏گوید: واعلم ان مما یجب فى الاموال الخمس و الذى یجب فیه الغنائم الحربیّة و الکنوز و معادن الذهب و الفضة بلاخلاف.[1] ولى در دو مورد میان شیعه و سنى اختلاف نظر وجود دارد: یکى در وجوب خمس در سود کسب و تجارت و دیگرى در مصرف آن. البته باید توجه داشت که شیعه وجوب خمس در ارباح مکاسب را مشروط بر مازاد بودن بر هزینه و مؤنه یک سال مى‏داند و معیار در فهم مؤنه عرف است. شهید ثانى در این‏باره مى‏گوید: المراد بالمؤنة هنا ما ینفقه على نفسه و عیاله الواجبى النفقه و غیرهم کالضعیف و الهدیة و الصلة لاخوانه و ما یأخذه الظالم منه قهراً او یصانعه به اختیاراً و الحقوق اللازمة له بنذر او کفارة و مؤنة التزویج و ما یشتریه لنفسه من دابة و أمة وثوب و نحوها و یعتبر فى ذلک ما یلیق بحاله عادة فان أسرف حسب علیه مازاد و ان قتر حسب له ما نقص و لو استطاع للحجّ اعتبرت نفقته من المؤن.[2]