شرحی دربارهی آیات الاحکام

«مقدمه»(وانزلنا الیک الذکر لتبیّن للناس ما نزل الیهم،وما انزلنا علیک الکتاب الا لتبیّن لهم الذی اختلفوا فیه)احکام و قوانین عملی اسلام که طی دوران رسالت به وسیله رسول اکرم ابلاغ می شد یا در قرآن آمده است و یا در احادیث منقول از آن حضرت(چه به بیان،چه به عمل،و چه به امضای عمل صادر از دیگران) تشریع گردید؛ لذا مسلمانان منبع اصلی احکام ومقررات اسلامی را کتاب و سنت، یعنی آیات قرآن و دستورات رسول خدا می دانند واین قولی است که جملگی برآنند. بعدها منابع دیگری به دو منبع مزبور اضافه شد مانند دلیل عقل و اجماع،نزد امامیه و اجماع و قیاس و استحسان و مصالح مرسله و سد ذرایع،نزد اهل سنت ،چون بحث ما درباره آیات احکام است مناسب است ابتدا تعریفی از آیات الاحکام بدانیم:مراد از آیات الاحکام آندسته از آیات قرآن کریم است که مبیّن یکی از احکام عملیّه دین مبین اسلام باشد....... «یا ایها الّذین آمنوا اوفوا بالعقود» [مائده/1]این آیه درباره وجوب التزام به قراردادهاست؛ لغت: اوفوا ازماده ایفاء به معنی وفاء است . عقود جمع عقد است و آن شامل هر قراردادی است که مردم طبق آن معامله می کنند وبعضی گفته اند مراد عهد هایی است که خداوند با بندگان خود یا بنده با خداوند بسته است و بهتر آنست که هر دو را شامل شود. (کنز العرفان؛زبدة البیان)ترجمه : ای اهل ایمان (هر عهدی که با خدا و خلق بستید) به عهد و پیمان خود وفا کنید.تفسیر: مراد از وفای به عقد، اقدام کردن طبق مقتضای قرارداد است که اگر از عقود لازم باشد(عقد لازم آن است که هیچ یک از طرفین عقد حق فسخ آنرا نداشته باشد مگر در موارد معین ـماده 185 قانون مدنی)عمل به مقتضای آن واجب و اگر از عقود جایز باشد(عقد جایز آن است که هر یک از طرفین بتواند هر وقتی بخواهد آنرا فسخ کند ـ ماده 186 قانون مدنی)عمل به مقتضای آن مباح است و چون مفاد آیه را اعم از قراردادهای بین مردم و عهد وپیمان با خدا شمردیم وجوب ایفاء نذر وعهد وقسم نیز مشمول این آیه است( کنز العرفان)