کتاب طهارت و صلات (چهار)

آداب مکان نماز: (حرمات) 1. آراستن مسجد به طلا و کشیدن نقاشی در آن و نجس نمودن آن و همچنین بیرون بردن قطعه ای از آن حتی به اندازه ی یک سنگ که جزء آن است حرام می باشد و باید برگردانده شود. 2. تساوی یا جلوتر ایستادن زن بر مرد در نماز کراهت دارد. اما قولی می گوید حرام است و باعث بطلان نماز هر دو می شود. مگر آنکه زن نمازش را زودتر آغاز کند یا آنکه مرد زودتر آغاز کند در این صورت تنها نماز آنکه دیرتر شروع کرده باطل است. تنها در صورتی زن می تواند جلوتر از مرد بایستد که میان آن دو حایلی باشد یا آنکه به حد ده ذراع با هم فاصله داشته باشند. • آداب مکان نمازگزار: (مکروهات) 1. مرتفع ساختن مسجد. 2. آب دهان انداختن در آن. 3. با صدای بلند سخن گفتن. 4. کشتن حشرات. 5. تراشیدن تیر و صنعتگری. 6. جای دادن دیوانگان و بچه ها در آن. 7. اجرای احکام قضایی. 8. معرفی گمشدگان. 9. سرودن اشعار. 10. سخن گفتن پیرامون دنیا. • مکانهایی که قرائت نماز در آن مکروه است: 1. قرائت نماز در حمام، مکان تخلی، آتشکده، خانه های مجوس، محل فرود شتران و گذرگاه آب. 2. نماز در زمین شوره زار و خاکی که مورچه دور لانه ی خود قرار داده است. 3. روی برف. (البته در حال اختیار) 4. مابین قبرها مگر آنکه چیزی حایل باشد یا به اندازه ی دو ذراع از قبر فاصله باشد. 5. محل عبور و خانه ی مجوسی. 6. در مقابل آتش فروزان یا عکس یا قرآن. 7. در مقابل درب گشوده شده. 8. در مقابل چهره ی انسانی دیگر. • اشیایی که می توان بر آن سجده کرد: 1. آن چه از جنس زمین و رویدنی های آن باشد که خوردنی و پوشیدنی نباشد. 2. سجده بر کاغذی که از گیاهانی مانند پنبه درست شده باشد. • اشیایی که نمی توان بر آنها سجده کرد: (غیر جایز و مکروه) 1. سجده بر اشیاء معدنی زیرا به جهت دگرگونی به آنها زمین گفته نمی شود. 2. سجده بر کاغذی که بر روی آن نوشته شده باشد مکروه است. • پاک بودن بدن از حدث و خبث: بدن و لباس نمازگزار به نحوی که گذشت باید عاری از هرگونه حدث و خبث باشد. (مگر موارد معفو) • مواردی که باید در نماز ترک گردد: 1. سخن گفتن. 2. کارها و حرکات اضافی که باعث می شود نمازگزار از حالت نماز خارج شود. 3. سکوتی که عادتا طولانی است و باعث می شود شخص نمازگزار محسوب نشود. 4. گریه برای امور دنیوی. البته گریه ی صدا دار نه مجرد خروج اشک از چشم. 5. قهقه زدن، و آن خنده ی صدا دار است. 6. تطبیق کردن. که عبارت است از گذاشتن کف دستها روی هم و میان دوزانو در حالت رکوع. 7. تکتف نماز خواندن. به جز در حالت تقیه. و آن قرار دادن یک دست بر روی دست یا مچ دیگر و گذاشتن دست ها بر روی ناف یا زیر آن. خواه میان دو دست حائل باشد یا نباشد. 8. برگرداندن سر و تمام بدن به پشت سر یا طرفین که باعث شود نمازگزار از قبله منحرف شود. 9. خوردن و آشامیدن. مگر در نماز وتر که شخص به خاطر آنکه می خواهد روزه بگیرد آب بیاشامد. • اسلام: عبادتهای اسلامی از مطلق کافر و مرتد فطری و ملی پذیرفته نیست. و عمل آنها صحیح نمی باشد. هر چند آنها مکلف به آنجام اعمال اسلامی هستند. • قوه ی تشخیص یا تمییز: عبادت دیوانه و بچه و بی هوش که افعال نماز را درست تشخیص نمی دهند به گونه ای که شروط و فروع نماز را از یکدیگر تمییز نمی دهند صحیح نیست. کودکان را از شش سالگی به عبادات تمرین می دهند و از نه یا ده سالگی به خاطر آنها تنبیه می کنند. نیت نماز آنها به صورت وجوبی یا استحبابی، تخییری است. • چگونگی نمازگزاردن: اذان و اقامه: اذان و اقامه در نماز مستحب هستند و به صورت زیر اجراؤ می شوند: 1. نیت اذان و اقامه. 2. چهار بار تکبیر. 3. شهادتین. 4. ذکر حی علی الصلاة. 5. ذکر حی علی الفلاح. 6. ذکر حی علی خیر العمل. 7. دوبار تکبیر. 8. دوبار لا اله الا الله. تبصره: • در اقامه هر یک از موارد ذکر شده دو بار گفته می شوند. و علاوه بر آن پس از حی علی خیر العمل، دوبار قد قامت الصلاة اضافه می شود. • در اذان و اقامه، اعتقاد به مشروعیت سایر فرازها غیر از آنچه گذشت، مانند شهادت به ولایت حضرت علی (ع) و اینکه پیامبر و خاندان ایشان برترین مردمند، هر چند مطابق واقعند ولی جایز نیست. چون هر چیز حقی را نمی توان در عبارات شرعی وارد کرد. • اذان و اقامه در نمازهایی که با صدای بلند خوانده می شود به ویژه نماز صبح و مغرب مستحب مؤکد است • زنان باید نماز صبح و مغرب و عشا را کوتاه بخوانند و اگر نامحرم نباشد می توانند بلند بخوانند. • اگر نمازگزار اذان و اقامه را فراموش نمود، می تواند پیش از آنکه به رکوع رود آن دو را جبران نماید. • در نماز جماعت اگر نمازگزاران پس از اقامه ی نماز اول پراکنده نشدند برای نماز دوم اذان و اقامه ساقط می شود. • اذان نماز عصر روز عرفه برای کسی که در عرفه هست و نماز عصر روز جمعه و عشای شب مزدلفه یعنی شب مشعر الحرام ساقط می شود. چون در این زمان جمع میان دو نماز مستحب است. • مستحبات اذان و اقامه: 1. بلند گفتن اذان و اقامه برای مردان. 2. شمرده گفتن اذان و اقامه و با شتاب خواندن اقامه. 3. ایستادن مؤذن همیشگی بر مکان بلند، تا صدایش رساتر گردد. 4. رو به قبله بودن در تمام فرازها به خصوص در اقامه. 5. جدایی انداختن بین اذان و اقامه به اندازه ی دو رکعت نماز یا یک سجده یا یکبار نشستن یا برداشتن یک گام یا کمی مکث که این دو مورد آخری تنها در مورد نماز مغرب ذکر شده است و مستحب می باشد. 6. تکرار اذان و اقامه توسط شنوندگان. 7. طهارت داشتن هنگام اذان و اقامه. • کراهات در اذان و اقامه: سخن گفتن در میان اذان و اقامه. • قیام: 1. ایستادن هنگام نیت، تکبیرة الاحرام و قرائت حمد و سوره واجب است. تبصره: دلیل مقدم بودن ایستادن بر نیت و سایر موارد آن است که ایستادن شرط صحت آنها و است و روشن است که شرط مقدم بر مشروط است. 2. ایستادن باید بدون کمک از چیزی و به تنهایی باشد. تبصره: اگر توانایی ایستادن به تنهایی را ندارد می تواند با کمک چیزی بایستد یا به چیزی تکیه کرده و بایستد و اگر در هر صورت نتوانست، بنشیند و اگر نتوانست به پهلو دراز بکشد و اگر نشد به پشت بخوابد و کف پایش را به سمت قبله دراز کرده و صورتش طوری باشد که اگر بنشیند رو به قبله باشد. 3. در صورت دراز کشیده بودن نمازگزار برای رکوع و سجود با سر اشاره می کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن رواست نزدیک می کند و پیشانی بر آن می گذارد. 4. در صورتی که به طور کامل ناتوان بود با چشمهایش رکوع و سجود را انجام می دهد. • نیت: نیت در نماز واجب بوده و باید در آن نوع نماز و نیز اذاء یا قضا و واجب یا مستحب بودن آن مشخص شده باشد و قصد قربت که هدف از انجام عبادات است باید با آن باشد. • تکبیرة الاحرام: 1. گفتن تکبیرة الاحرام واجب است. این ترکیب اضافی به این دلیل آمده که وقتی تکبیر نماز گفته شد بسیاری از کارها که پیش از آن برای انسان مباح بود، حرام می شود. 2. تمام اذکار نماز اعم از تکبیرة الاحرام و غیره همگی باید به زبان عربی باشد تا به پیامبر تأسی گردد. اما اذکار مستحبی می تواند به عربی و غیر عربی خوانده شود. 3. به همراه تکبیرة الاحرام باید نیت هم قرین باشد و تا پایان نماز به همراه انسان باشد. تبصره: اگر نیت خارج شدن از نماز دا داشته باشد گر چه پیش از پایان نماز در حالتی دیگر باشد یا انجام بعضی از اعمال منافی نماز و یا ریا، حتی در بعضی از افعال و مانند این امور را قصد کند، نمازش باطل است. • قرائت: 1. خواندن سوره ی حمد و یک سوره به صورت کامل در رکعت اول و دوم واجب است. مگر در صورت ناچاری که سوره حذف شود. تبصره: ناچاری مانند تنگی وقت و یا کاری پیش آید که انجام ندادن بصورت فوری زیان بار است در این صورت سوره حذف می شود. 2. در رکعت سوم و چهارم خواندن حمد و یا گفتن چهار تسبیه، یکبار یا دو بار و یا سه بار واجب است که به هر تقدیر خواندن سوره ی حمد اولویت دارد. 3. مردان در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشاء حمد و سوره را بلند می خوانند و آهسته خواندن در سایر نمازهای یومیه واجب است. بلند خواندن بر زن واجب نیست. حتی در جایی که باید بلند بخواند، میان آن دو مخیر است به شرط آنکه نامحرم صدای او را نشنود. در غیر این صورت باید آهسته بخواند. 4. شمرده خواندن حمد و سورن و رعایت وقفها و به روشنی بیان کردن حرکات، درخواست رحمت و پناه بردن از عذاب الهی حین قرائت مستحب است. و نیز خواندن سوره های بلند مانند هل اتی و عم در نماز صبح و سوره های متوسط مثل هل اتاک الیقین و الأعلی در نماز ظهر و عشاء و سوره های کوتاه تر از موارد ذکر شده در نماز عصر و مغرب مستحب است. 5. کوتاه نمودن سوره به خاطر تنگی وقت مستحب است. و نیز خواندن سوره ی هل اتی و هل اتاک الیقین در صبح دوشنبه و ضبح پنج شنبه مستحب است. ( این دو سوره وقتی خوانده شود خداوند خواننده را از شر روزها در امان دارد.) خواندن سوره ی جمعه و منافقون در نماز ظهر و عصر روز جمعه و در نماز جمعه مستحب است. خواندن سوره ی جمعه و توحید در نماز صبح روز جمعه و اعلی در نماز مغرب و عشای روز جمعه مستحب است. 6. در نماز، خواندن سوره هایی که سجده ی واجبه دارند حرام است.