مهریه زن پس از فوت شوهر

وضعیت اغلب زنان پس از مرگ همسرانشان وضعیت دشواری است. آنها علاوه بر فشارهای روحی و اجتماعی باید فشارهای اقتصادی و حتی فشار اختلافات خانوادگی را نیز تحمل کنند.یکی از محل‌های ایجاد فشار و اختلاف هم مهریه است که زنان بسیاری را درگیر کرده، ولی قانون در هر موردی پیش‌بینی‌هایی دارد که می‌تواند تا حدی از فشار اختلافات بکاهد. فرض کنیم زنی پس از 2 سال از تاریخ فوت همسرش می‌خواهد مهریه خود را مطالبه کند، آنچه مسلم است این دعوی باید به طرفیت ورثه متوفی که ترکه (اموال بجا مانده از متوفی)‌ را پذیرفتند در دادگاه طرح و اقامه شود. حالا این سوال مطرح می‌شود که دادگاه در موردی که مهریه زن وجه رایج است (نه سکه یا اموال منقول و غیرمنقول)‌ براساس شاخص سال فوت شوهر باید مهریه را محاسبه کند یا به نرخ روز و سال مطالبه مهریه؟برابر ماده 3 آیین‌نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی در مواردی که مهریه زوجه باید از ترکه زوج متوفی پرداخت شود تاریخ فوت مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.در این میان عده‌ای می‌پرسند اگر زن قبل از مطالبه مهریه از زوج فوت کند و مهریه او وجه رایج باشد ورثه زن استحقاق دریافت مهریه به نرخ روز را دارند یا همان مبلغ معین شده در عقدنامه ملاک محاسبه قرار می‌گیرد؟پاسخ قانونگذار به این افراد چنین است: آنچه مسلم است با فوت زوجه، مهریه نیز به ورثه او منتقل می‌شود.اصل مطلبی که زوجه بابت مهریه داشته طبق قاعده ارث به ورثه او انتقال پیدا خواهد کرد و هر یک از ورثه به نسبت سهم‌الارث خود از اصل دین، طلب خود را از شوهر متوفیه یا ماترک او مطالبه می‌کند.ولی آنچه ورثه مستحق دریافت آن هستند اصل مبلغ مندرج در عقدنامه به عنوان مهریه است نه قیمت روز وجه رایج چون این حق را قانون فقط برای زوجه زنده متصور شده نه برای ورثه او.البته در این خصوص نظر مخالف هم وجود دارد و عده‌ای معتقدند که ورثه، قائم‌مقام و جانشین او هستند و همان حقی که زوجه متوفیه نسبت به محاسبه وجه رایج به قیمت روز داشت همان حق را ورثه او نیز دارا هستند.نکته دیگر درخصوص تعهد پدر زوج در قبال پرداخت مهریه به زوجه از سوی پسرش است. مهریه با تراضی طرفین تعیین می‌شود و اصولا مسوولیت پرداخت آن بر عهده شوهر است، اما گاهی اوقات به لحاظ این که زوج با پدرش زندگی می‌کند یا نزد او کار می‌کند یا به دلایل دیگر ممکن است پدر زوج پرداخت مهریه را تعهد کند که در این صورت با مطالبه مهر و اعلام اعسار زوج نسبت به پرداخت مهر، زوجه حق رجوع به پدر زوج را دارد.پس افرادی که چنین وضعی دارند، سوالشان این است که اگر پدر زوج پرداخت مهریه را تضمین کند چه وضعی پیش خواهد آمد که پاسخ قانونگذار به این افراد این است: در این حالت دیگر شوهر هیچ گونه مسوولیتی برای پرداخت مهریه ندارد و پدر او مسوولیت پرداخت مهریه را خواهد داشت.پس هرگاه با حکم قطعی دادگاه کسی محکوم به پرداخت دین دیگری شود و از اجرای حکم خودداری کند و در ضمن از او مالی به دست نیاید با درخواست کسی که حکم به نفع او صادر شده روانه زندان خواهد شد مگر آن که ثابت شود قدرت و توانایی پرداخت بدهی به صورت اقساط یا به طور کلی را ندارد. پس چنانچه مهریه، وجه رایج باشد و پدر زوج برای پرداخت آن ضمانت کند مهریه به نرخ روز مطالبه خواهد شد.