پژوهشی درباره آیه 221 بقره پیرامون نکاح

(وَلَا تَنکِحُوا۟ ٱلْمُشْرِکَٰتِ حَتَّىٰ یُؤْمِنَّ ۚ وَلَأَمَةٌۭ مُّؤْمِنَةٌ خَیْرٌۭ مِّن مُّشْرِکَةٍۢ وَلَوْ أَعْجَبَتْکُمْ ۗ وَلَا تُنکِحُوا۟ ٱلْمُشْرِکِینَ حَتَّىٰ یُؤْمِنُوا۟ ۚ وَلَعَبْدٌۭ مُّؤْمِنٌ خَیْرٌۭ مِّن مُّشْرِکٍۢ وَلَوْ أَعْجَبَکُمْ ۗ أُو۟لَٰٓئِکَ یَدْعُونَ إِلَى ٱلنَّارِ ۖ وَٱللَّهُ یَدْعُوٓا۟ إِلَى ٱلْجَنَّةِ وَٱلْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِۦ ۖ وَیُبَیِّنُ ءَایَٰتِهِۦ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ) .  آیه شریفه می‌فرماید نکاح مرد مسلمان با زن مشرکه باطل و حرام است؛ و نکاح زن مسلمان با مرد مشرک حرام است. اجمال آیه شریفه در این معناست که مرد مسلمان با زن مشرکه نکاح نکند و اگر امر دائر بین زن کنیز مؤمن و زن حرّ مشرک باشد، کنیز مؤمنه از مشرکه بهتر است. همچنین است در عکس قضیه. معنی نکاح در این آیه اولین نکته‌ای که در این آیه شریفه مطرح است، این است که معنای کلمه نکاح چیست؟ نکاح را قبلاً هم بیان کردیم که در لغت به معنای وطی قرار داده‌اند، به معنای جماع قرار داده‌اند؛ حال، آیا در این آیه شریفه هم به همین معناست، یا اینکه در این آیه شریفه نکاح به معنای عقد است؟ صاحب کتاب مسالک الافهام در جلد سوم صفحه 235 می‌فرماید: الأکثر علی أنّ النکاح فی هذه الموارد یراد به العقد نکاح در این موارد عقد نکاح است. زمخشری در کشّاف می‌گوید ما جاء النکاح فی القرآن إلاّ بمعنی العقد نکاح در قرآن فقط به معنای عقد آمده است؛ و در قرآن کلمه نکاح به معنای غیر عقد نیامده است. صاحب کتاب مجمع البیان، مرحوم طبرسی می‌فرمایند: إنّ أصله الوطی ثمّ کثر حتی قیل للعقد معنای لغوی نکاح وطی و جماع است؛ کثرت الاستعمال در آن بوده و بعد از کثرت استعمال به معنای عقد استعمال شده است.   به ادامه مطلب رجوع نمایید...